Verjongen is één van de oudste wensdromen van de mensheid. Zelfs in de Auyrveda is er een specifieke leer over verjongen genaamd Rasayana, dat al duizenden jaren geleden is opgesteld en een langer en gezond leven moest waarborgen.
Ook recentelijk kwam een onderzoek naar verjongen in het nieuws vanwege de vondst van een methode om in elk geval muizen significant te verjongen. Of het ook bij mensen werkt wordt in ca 10 jaar duidelijk. Deze methode grijpt in, in het natuurlijk functioneren van biologische processen en zal daarmee, statistisch gezien, waarschijnlijk tal van neveneffecten met zich mee brengen.
Dit artikel gaat in op verschillende methoden van verjonging, die zich baseren op natuurlijke en bereikbare middelen. Altijd met als uitgangspunt het ondersteunen van onze biologische processen. Het lichaam heeft namelijk van nature een enorm zelfhelend vermogen en daarmee een vermogen te verjongen; we hoeven het alleen maar wat meer de kans te geven.
Inhoud
Vlees hoort niet bij verjongen
Het verband tussen voeding en gezondheid wordt nog steeds maar al te vaak moeizaam erkend. Verbluffend veel ziektebeelden hangen direct samen met verkeerde voeding en een teveel aan dierlijke producten. Zo zijn acne, eczeem, gewrichtsklachten en darmziekten vaak gehoorde klachten die direct in verband staan met slechte voedingsgewoonten en het verouderingsproces bevorderen.
Verschillende wetenschappelijke studies tonen aan dat met name vleesconsumptie slecht is voor de bloedwaarden, veel verzadigde vetzuren bevatten, rijk aan cholesterol is en helemaal geen ballaststoffen (vezels) bevatten.
Ook moeten alle vleesproducten de voordelen van secundaire plantenstoffen en antioxidanten ontberen. Vitaminen, mineralen en secundaire plantenstoffen, houden onze stofwisseling op de been en beschermen ons voor schadelijke stoffen om ons heen. Het zijn de basisingrediënten om te verjongen.
Secundaire plantenstoffen
Secundaire plantenstoffen of secundaire metabolieten zijn stoffen die de plant niet per se nodig heeft voor zijn groei, ontwikkeling of voortplanting (dit zijn de primaire plantenstoffen), maar bieden de plant wel bepaalde voordelen om beter in zijn omgeving te overleven.
Je kan hierbij denken aan bijvoorbeeld gifstoffen of afstotende geurstoffen zodat de plant niet direct door het eerste de beste klaagdier wordt opgegeten. Maar ook kleur – en geurstoffen om insecten aan te trekken zijn secundaire plantenstoffen ten behoeve van de bestuiving.
Andere functies die wetenschappelijk zijn vastgesteld zijn o.a.:
- het geavanceerde verdedigingsmechanisme tegen concurrerende plantensoorten,
- als transportmiddel voor metaalionen binnen de plant,
- als wisselwerking tussen micro-organismen en andere soorten of
- als medium dat de verscheidenheid tussen planten bevordert.
Farmacie
In tegenstelling tot de primaire plantenstoffen, is van de meeste secundaire plantenstoffen de biologische functie niet bekend. Wat wel bekend is, is de gebleken nuttige medicinale werking van veel secundaire plantenstoffen. Hierop is feitelijk de Ayurveda gebaseerd, die uit India afkomstig is en zoals gezegd al vele duizenden jaren oud is.
Zij beschreven toen al gedetailleerd over de bereiding, toepassing en geneeskracht van plantaardige producten. Ook de huidige westerse farmacie baseert vandaag de dag de ontwikkeling van vrijwel alle medicijnen op de structuur van secundaire plantenstoffen. Een artikel over Ayurveda op deze website kan je hier vinden.
Wat zijn vrije radicalen?
Vrije radicalen zijn zeer kleine, reactieve atomen in ons lichaam. Normaal gesproken bevat één atoom twee neutronen die aan elkaar gebonden zijn. Vrije radicalen zijn atomen die maar één neutron hebben. De vrije radicaal heeft dus nog een ‘vrije’ plaats, die zich zo snel mogelijk wil binden aan iets anders.
Schade door vrije radicalen
In een normale omstandigheid maakt ons lichaam zelf in kleine aantallen vrije radicalen aan. Dit is een natuurlijk proces, waarbij een balans ontstaat tussen vrije radicalen en ziekteverwekkers. De vrije radicaal zal zich binden aan een ziekteverwekker en verlaat het lichaam op reguliere wijze. Zo wordt onze gezondheid op een natuurlijke manier op peil gehouden.
Maar door externe factoren, zoals roken, stress, verkeerde voeding, luchtverontreiniging en zonlicht, maakt ons lichaam veel meer vrije radicalen aan en kan een explosieve vermeerdering van vrije radicalen ontstaan. Hierdoor gaan de radicalen zich anders gedragen; er is geen sprake meer van een gecontroleerde werking, maar de vrije radicalen grijpen de eerste de beste die ze tegenkomen om zich te binden. Ze binden zich dus ook aan gezonde cellen.
Er vindt dan een chemische reactie plaats (oxidatie), die het best te vergelijken is met een explosie. Cellen in de omgeving van die beschadigde cellen lopen dan bovendien kans om onherstelbaar beschadigd te worden. Dit heeft negatieve gevolgen voor onze gezondheid: tal van ziektebeelden (reuma, staar, pigmentvlekken en zelfs kanker) worden toegeschreven aan schade door vrije radicalen.
Dit proces vormt bovendien een enorme barrière voor het lichaam te verjongen.
Vrije radicalen en veroudering
Niet alleen ziektebeelden, ook ouder worden is een proces van oxidatie. Vrije radicalen tasten het bindweefsel aan, waardoor de huid minder elastisch wordt en rimpels ontstaan.
Verouderingswetenschappers beschouwen senescente (‘wegkwijnende’) lichaamscellen als één van de factoren van veroudering. Het zijn cellen die hun oude functie in een spier of orgaan grotendeels verliezen maar wel blijven leven. Ze zijn stilgelegd omdat ze onherstelbaar beschadigd DNA bevatten. Zulke cellen komen er in de loop van het leven steeds meer. Gebleken is dat deze cellen verschillende eiwitten afscheiden, die in hun omgeving voor kleine ontstekingen kunnen zorgen. Deze ontstekingen zijn de vermoedelijke oorzaak van de zgn ouderdomskwalen.
Afweer via voeding
Kunnen we daar iets tegen doen? Jawel. De antioxidanten die van nature in ons lichaam aanwezig zijn, maken radicalen onschadelijk en voorkomen dat DNA beschadigd wordt.
Helaas gaat dit mechanisme naarmate we ouder worden slechter werken. Daarom is het belangrijk dat we voldoende anti-oxidanten via onze dagelijks voeding blijven binnen krijgen.
Hierbij speelt goede voeding dus een cruciale rol. Goede voeding is namelijk de bron waarmee je alle chemische processen in je lichaam naar behoren kan laten verlopen. Dat betekent feitelijk dat elk proces, hoe klein ook en in elke cel van je lichaam, wordt gestuurd door wat je eet.
En alles wat je via je voeding aanvoert wat er eigenlijk niet thuis hoort, leidt uiteindelijk tot meer of minder merkbare storingen. Te denken valt aan chemische toevoegingen als kleur- geur- en smaakstoffen, bindmiddelen, scheidingsmiddelen, gehard vet, emulgatoren etc. Het zelfde geldt overigens voor het geval dat je de essentiële voedingsstoffen niet voldoende binnen krijgt. Kwalitatief hoogwaardige supplementen zouden hierbij een ondersteunende rol kunnen spelen. Lees hiervoor Ondersteuning door supplementen, verderop in dit artikel.
Ons lichaam wordt dus continu aangevallen door vrije radicalen. Dit is een proces waarbij wij op het niveau van onze kleinste bouwstenen langzamerhand degenereren, het verouderingsproces. Om dit zo veel mogelijk tegen te gaan is het dus belangrijk je te voeden met anti-oxidatieve beschermingsstoffen.
ORAC-waarde
In de wetenschap bestaat er voor het antioxidatieve vermogen van voedingsmiddelen de zgn. ORAC- waarde. ORAC staat voor Oxygen Radical Absorption Capacity. Hoe hoger de ORAC-waarde van een levensmiddel, hoe meer dit levensmiddel in staat is ons lichaam te beschermen tegen schadelijke oxidatieve processen en dus tegen veroudering.
In het laboratorium worden deze schadelijke vrije radicalen chemisch gekweekt om er vervolgens een monster van een antioxidatief levensmiddel aan toe te voegen zoals bijvoorbeeld een stukje appel of een bepaald kruid. Uit het neutralisatieproces dat volgt, kunnen ze de ORAC-waarde van dat levensmiddel of kruid berekenen.
Concreet verjongen
Boven aan de lijst van levensmiddelen met veruit de hoogste antioxidatieve beschermingsstoffen (met een hoge ORAC-waarde) zijn plantaardige producten zoals acai, kruidnagel, gemalen vanille, cacao en kruiden als tijm, oregano en majoraan en matcha- en groene thee.
Opvallend is dat dierlijke producten in zijn geheel niet in deze lijst voorkomen, omdat dierlijke producten ons niet kunnen beschermen tegen vrije radicalen.
Feitelijk weten we van veel stoffen die in bijvoorbeeld een wortel zitten, nog steeds niet precies hoe belangrijk ze zijn voor ons lichaam. Er zijn veel onbekende stoffen waarvan we de functie nog niet hebben ontdekt.
Als je essentiële voedingsstoffen inneemt voornamelijk via supplementen, loop je gegarandeerd veel gezonde voedingsstoffen mis. Zie supplementen daarom altijd als aanvulling en kijk goed waar die aanvulling echt zin heeft. Eet je antioxidanten dus het beste via je dagelijkse voeding.
Dit zijn de belangrijkste categorieën:
- Groente
Groenten zijn één van de voornaamste bronnen van onze dagelijkse voeding. Alle groenten zijn een belangrijke bron van antioxidanten, met name fel gekleurde. Het is belangrijk te variëren, omdat niet één groente alle voedingsstoffen bevat die je uit groente nodig hebt. Een volwassene heeft ca 250gr groente per dag nodig. Voor heerlijke recepten met verschillende groenten, kijk eens bij Recepten van deze site of Klik hier.
- Fruit
Alle soorten fruit bevatten antioxidanten, alhoewel de ene soort veel meer dan de ander. Toppers zijn alle bosvruchten, dus al het kleine rode en donkere fruit. Maar denk ook aan avocado’s, rauwe vijgen en granaatappels. Eet vers fruit het liefst biologisch met schil. Gedroogd fruit bevat ook nog altijd een behoorlijke dosis voedingsstoffen, maar het nadeel is dat het vaak een hoog suikergehalte heeft. Bovendien kan gedroogd fruit vers fruit niet vervangen omdat vitamine C verloren gaat bij het drogen. Een volwassene heeft ca 200gr fruit nodig per dag (2 stuks)
- Kruiden en specerijen
Kruiden en specerijen kunnen geheel of gedeeltelijk zout vervangen in een gerecht, wat bijdraagt aan een gezondere voeding. In kruiden en specerijen zitten ook antioxidanten, zowel vers als in de gedroogde variant. Voorbeelden zijn basilicum, bonenkruid, chilipoeder, dragon, gember, kerrie, knoflook, komijnzaad, gemalen kurkuma, oregano, peterselie, munt en tijm.
- Kiemen
In kiemgroenten zitten koolhydraten vetten en eiwitten, vit. A en C, en mineralen, zoals calcium, ijzer, magnesium, fosfor en kalium. De kiemgroenten bevatten vaak relatief meer voedingsstoffen dan de volwassen plant en zijn daarmee een goede voedingsbron om te verjongen.
Het jonge leven in de kiem bevat veel bouwstoffen. een uitschieter is de broccoli-kiem. Volgens onderzoekers blijft de antioxidantwerking van broccoli-kiemen nog dagen actief in ons lichaam na het eten ervan.
De kiemen zijn rijk aan vitamine C (weerstand) en E (beschermt je cellen) en bevatten een hoge concentratie SGS (sulforafaan glucosinolaat). Dat is een anti-oxidant die van nature voorkomt in broccoli. SGS helpt je lichaam haar eigen afweersysteem te versterken en je weerstand te verhogen.
Eén plukje van 10 gram broccoli-kiemen bevat ongeveer net zo veel SGS als 300 gram tot 500 gram gewone broccoli.
- Noten
Noten leveren belangrijke antioxidanten en mineralen zoals vitamine B1, vitamine E en ijzer. Verder leveren ze veel onverzadigd vet en beschermen zo tegen hart- en vaatziekten.
Er zijn sterke aanwijzingen dat het eten van ongezouten noten beschermend werkt tegen hart- en vaatziekten. Het dagelijks gebruik van ongezouten noten per dag lijkt samen te hangen met een ongeveer 30% lager risico op bepaalde hartziekten. Het eten van ongezouten noten zorgt bovendien voor een lager LDL-cholesterolgehalte. LDL-cholesterol is niet goed voor de bloedvaten.
Deze effecten komen waarschijnlijk doordat er veel onverzadigd vet in noten zit. Van onverzadigd vet is bekend dat ze het LDL-cholesterol verlaagt. Meer over cholesterol is te lezen in het artikel ‘Arganolie, natuurlijke verjonging of klatergoud?’ elders in deze blog, of Klik hier.
Mogelijk zijn ook andere stoffen in noten verantwoordelijk voor de positieve effecten.
- Pure chocola
In cacao en dus in chocolade zitten flavanolen. Flavanolen zijn antioxidanten, die weefselschade voorkomen en het risico op kanker en hart- en vaatziekten kunnen verlagen. Bittere en extra bittere chocolade heeft een hoog gehalte aan flavanolen.
Rauw cacaopoeder en rauwe chocolade hebben een veel hoger gehalte aan flavanolen omdat tijdens het branden van de cacaobonen en het bereiden van chocolade meer dan de helft van de flavanolen verloren gaat. Pure chocola (meer dan 70% cacao) bevat magnesium en tal van antioxidanten. Hetzelfde geldt dus ook voor rauwe cacaopoeder. Voor een aantal lekkere en gezonde snacks met chocola, die bovendien rekening houden met je lijn klik hier
- Pitten en zaden
Pitten en zaden bevatten onbewerkt ook antioxidanten, met name sesamzaad en hennepzaad. Hennepzaad is een heerlijke en makkelijk verwerkbare superfood. Strooi het over salades en spreads en over soepen, of voeg een lepel toe aan een smoothie. Het is een rijke superfood met een hoge dosis antioxidanten.
Ondersteuning door supplementen
Eigenlijk is de boodschap simpel: eet een zo groot mogelijke variatie aan verse en onbewerkte producten. Dan krijg je niet alleen voldoende antioxidanten binnen, maar ook voldoende andere bouwstoffen die je lichaam nodig heeft. In het geval van intensief sporten, een lage weerstand, ernstige ziekte, winterse omstandigheden of andere oorzaken waarbij je wel wat extra steun kunt gebruiken, kunnen voedingsstoffen in de vorm van hoogwaardige supplementen een waardevolle aanvulling zijn.
Kijk in dat geval eens eens bij de webshop Gezondmarkt.nl . Gezondmarkt.nl is een sympathieke snelgroeiende webshop voor gezonde, natuurlijke en Ayurvedische producten, zoals vitaminen, voedingssupplementen, superfoods en lichaamsverzorging. Zij bieden een zeer breed assortiment van 13.000 producten aan.
Lopende kortingsactie:
korting op producten van Centrum
merkenkorting AOV
merkenkorting op Best Choice
merkenkorting op Orthica
merkenkorting op Weleda
In en ander artikel wordt ingegaan op de verjongingseffecten van beweging en sport.